Khả năng Tổng thống Mỹ Donald Trump tìm cách sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell đang gây ra nhiều lo ngại về một cuộc chiến pháp lý tiềm năng và những tác động đáng kể lên ngân hàng trung ương, thị trường tài chính và toàn bộ nền kinh tế. Các chuyên gia pháp lý và chính sách đang đặt ra câu hỏi quan trọng về quyền hạn của Tổng thống và tính độc lập của Fed trong bối cảnh này.
Một vấn đề cốt lõi trong tình huống này là liệu Tổng thống Trump có đủ thẩm quyền để cách chức ông Powell hay không. Câu trả lời dường như nghiêng về phía “không”, trừ khi có “nguyên nhân chính đáng”. Tuy nhiên, việc xác định “nguyên nhân chính đáng” có thể rất chủ quan và phụ thuộc vào nhiều yếu tố, mở ra một diễn biến pháp lý phức tạp.
Nếu ông Trump cố gắng sa thải ông Powell, rất có khả năng ông Powell sẽ khởi kiện. Vụ kiện có thể sẽ được đưa lên Tòa án Tối cao. Trước đây, tòa án này đã phán quyết rằng Fed, với tư cách là một thực thể đặc biệt, và các thống đốc của cơ quan này không thể bị thay đổi nhân sự một cách tùy tiện. Điều này cho thấy rằng việc sa thải không có cơ sở rõ ràng có thể sẽ gặp phải sự kháng cự pháp lý mạnh mẽ.
Ông Powell còn có thể yêu cầu Ủy ban Thị trường Mở Liên bang Mỹ (FOMC) giữ lại ông làm Chủ tịch, giúp ông tiếp tục có ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ. Việc này có thể diễn ra vì trong lịch sử, Chủ tịch FOMC luôn là Chủ tịch Hội đồng Thống đốc Fed, nhưng không phải là một yêu cầu bắt buộc. Điều này có thể cho phép ông Powell duy trì vị trí và ảnh hưởng của mình đối với các quyết định về lãi suất và chính sách tiền tệ.
Tổng thống Trump đã nhiều lần bày tỏ mong muốn cắt giảm lãi suất, điều này có thể gây ra những hệ quả kinh tế đáng kể. Ông Trump muốn lãi suất thấp hơn nhiều và ông muốn điều đó ngay bây giờ, bất kể những hệ quả kinh tế có thể xảy ra. Lãi suất thấp hơn có thể kích thích tăng trưởng kinh tế ngắn hạn nhưng cũng có thể dẫn đến lạm phát và tăng rủi ro tài chính trong dài hạn.
Các chuyên gia nhận định rằng nếu ông Trump sa thải ông Powell, điều đó có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho thị trường và kinh tế. Việc sa thải ông Powell khó có thể thay đổi cách tiếp cận của FOMC đối với chính sách tiền tệ và có thể còn làm cứng rắn hơn lập trường của họ về lãi suất. Điều này có thể xuất phát từ việc các thành viên FOMC có thể coi việc can thiệp chính trị vào hoạt động của Fed là một nỗ lực để ảnh hưởng đến quyết định chính sách của họ.
Hơn nữa, chi phí về danh tiếng từ việc sa thải ông Powell sẽ khó có thể khắc phục. Sự can thiệp chính trị vào hoạt động của Fed có thể dẫn đến chính sách tiền tệ yếu kém, tương tự như những gì đã xảy ra vào cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970, với những hậu quả bất lợi cho lạm phát. Tình huống này đang thu hút sự chú ý của nhiều chuyên gia và nhà phân tích, những người quan ngại về tính độc lập của Fed và những rủi ro tiềm ẩn từ việc chính trị hóa các quyết định chính sách tiền tệ.
