Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa thông báo đạt được thỏa thuận thương mại với Nhật Bản và Philippines.

Theo đó, Nhật Bản sẽ áp thuế đối ứng mới với mức 15%, trong khi Philippines là 19%. Trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social ngày 22/7, Tổng thống Trump cho biết thỏa thuận với Nhật Bản được xem là ‘lớn nhất trong lịch sử’. Nhật Bản sẽ đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ và Washington sẽ nhận ‘90% lợi nhuận’ từ các khoản đầu tư này.

Tổng thống Mỹ cũng tuyên bố Nhật Bản sẽ mở cửa hoàn toàn thị trường cho các sản phẩm như xe hơi, xe tải, gạo và một số nông sản của Mỹ. Ông Trump tin rằng thỏa thuận này sẽ tạo ra hàng trăm nghìn việc làm. Nhật Bản là một trong những nước đầu tiên khởi động đàm phán với Mỹ, nhưng đến nay mới đạt được thỏa thuận. Tổng thống Trump nhiều lần bày tỏ sự không hài lòng với cách Nhật Bản đàm phán và từ chối mua gạo của Mỹ.

Ngoài Nhật Bản, Tổng thống Trump cũng thông báo đạt được thỏa thuận thương mại với Philippines, với mức thuế 19%. Mức thuế này cũng được áp dụng cho Indonesia. Philippines sẽ mở cửa thị trường cho hàng hóa Mỹ và giảm thuế nhập khẩu về 0%. Ông Trump cũng tiết lộ hai bên sẽ tăng cường hợp tác quân sự và đánh giá cao Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos là một nhà đàm phán ‘rất tốt và cứng rắn’.

Trước đó, ông Trump đã thông báo áp thuế 25% với toàn bộ hàng nhập khẩu từ Nhật Bản. Mức thuế này cao hơn so với mức công bố trước đó là 24%. Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản. Tuy nhiên, xuất khẩu của Nhật Bản sang Mỹ đã giảm tháng thứ 2 liên tiếp do ảnh hưởng của thuế nhập khẩu.

Các điều khoản cụ thể của thỏa thuận thương mại với Nhật Bản và Philippines vẫn chưa được công bố. Tuy nhiên, theo như thông báo của Tổng thống Trump, thỏa thuận này có thể mang lại lợi ích lớn cho Mỹ và các nước liên quan.

Việc đạt được thỏa thuận thương mại với Nhật Bản và Philippines là một bước tiến quan trọng trong chính sách thương mại của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump.

Tuy nhiên, vẫn cần thời gian để đánh giá tác động thực sự của thỏa thuận này đối với kinh tế Mỹ và các nước liên quan.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen dự kiến sẽ có cuộc gặp quan trọng với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Scotland vào ngày 27/7. Cuộc gặp này đang thu hút sự chú ý của giới chức châu Âu và các nhà ngoại giao, những người đang kỳ vọng rằng hai bên sẽ đạt được một thỏa thuận khung về thương mại trong cuối tuần này.

Ông Trump, tuy nhiên, tỏ ra thận trọng khi dự đoán khả năng đạt được thỏa thuận thương mại với châu Âu, chỉ đưa ra tỷ lệ khoảng 50% hoặc thấp hơn. Tổng thống Mỹ cho rằng đây là một thỏa thuận lớn và Liên minh châu Âu (EU) có khả năng đạt được điều này. Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và châu Âu trong vài tháng qua đã khiến các nhà đầu tư trở nên thận trọng, chờ đợi bước tiến mới từ hai bên.

Nếu thỏa thuận thương mại được hoàn thiện, nhiều nhà đầu tư có thể sẽ quay lại thị trường, như đã thấy trong thời gian gần đây khi thị trường chứng khoán Mỹ liên tiếp lập đỉnh. Sự lạc quan của nhà đầu tư khi căng thẳng thương mại hạ nhiệt đã thúc đẩy hy vọng về một thỏa thuận với châu Âu, sau khi ông Trump thông báo đạt được thỏa thuận thương mại với Nhật Bản hồi đầu tuần.

Các nguồn tin từ quan chức và nhà ngoại giao cho biết thỏa thuận có thể bao gồm giảm thuế nhập khẩu về 15% đối với tất cả hàng hóa EU vào Mỹ, trong khi thuế với nhôm và thép sẽ là 50%. Hiện tại, EU đang chịu thuế 10% với toàn bộ hàng hóa vào Mỹ, trong khi thuế với nhôm và thép là 50%, xe hơi và phụ tùng xe hơi là 25%. Các loại thuế của Mỹ hiện tác động đến 380 tỷ euro (420 tỷ USD) hàng hóa châu Âu, tương đương khoảng 70% hàng xuất khẩu của khu vực này.

Trước đó, trong tháng này, thị trường chứng khoán Mỹ đã có những bước tiến đáng kể khi các nhà đầu tư lạc quan về khả năng đạt được thỏa thuận thương mại. Với hạn chót 1/8 đang đến gần, khi các nước không đạt thỏa thuận thương mại với Mỹ sẽ bị áp mức thuế mới, các bên đang nỗ lực để đạt được thỏa thuận.

Một thỏa thuận với châu Âu cũng có thể giảm thuế xe hơi về 15%, và mức thuế đối ứng mới có thể về 15% với toàn bộ hàng hóa châu Âu. Điều này sẽ giúp giảm căng thẳng thương mại và tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi hàng hóa giữa hai bên.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen sẽ có cuộc gặp quan trọng tại Scotland vào ngày 27/7. Ủy ban châu Âu và Nhà Trắng vẫn chưa có bình luận chính thức về cuộc gặp này.

Các thỏa thuận thương mại quốc tế đang trở thành tâm điểm chú ý hơn bao giờ hết trong bối cảnh hiện nay, khi mà Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục đe dọa các quốc gia bằng việc áp thuế quan cao hơn cho đến khi họ đồng ý ký kết các thỏa thuận mới với Mỹ. Tuy nhiên, quá trình đàm phán các thỏa thuận thương mại giữa các quốc gia diễn ra như thế nào và liệu những hành động mạnh mẽ của ông Trump có làm thay đổi cách thức tiến hành các cuộc đàm phán hay không?

Jason Langrish, một nhà đàm phán thương mại kỳ cựu của Canada, cho biết rằng những lời đe dọa áp thuế của ông Trump đã làm xấu đi bầu không khí trong phòng đàm phán. Ông giải thích rằng gần đây, trong thời kỳ chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa bản địa đang gia tăng, các thỏa thuận thương mại đã trở nên mang tính phòng thủ và buộc tội nhiều hơn. Ông Langrish, người đã giúp Canada ký kết các thỏa thuận thương mại với EU và Ấn Độ, cho biết rằng điều này trái ngược với cách thức các thỏa thuận như vậy được đạt được trước đây.

Theo truyền thống, các cuộc đàm phán thương mại thường mang tính tích cực vì bạn đang nâng cấp một thỏa thuận vốn đã có hiệu quả giữa hai quốc gia. Một cựu đàm phán viên thương mại khác, Karl Falkenberg, người đã nhiều năm làm đại diện cho EU trong các cuộc đàm phán, nói rằng ông Trump ‘không chấp nhận luật chơi’. Ông không có ý khen ngợi, nhưng ông Trump chắc chắn sẽ coi đó là một lời khen.

Quá trình đàm phán thương mại thường bắt đầu với việc mỗi bên chỉ định một trưởng đoàn đàm phán. Các nhóm được bố trí cho mỗi bàn đàm phán, có thể bao gồm các vấn đề như thuế quan, quy định, và mua sắm chính phủ. Mỗi bàn đàm phán sẽ có một thành viên phụ trách riêng.

Ông Langrish nói rằng sau đó, ‘cuộc đua bắt đầu’, lưu ý rằng các thỏa thuận thường mất nhiều năm để hoàn tất. Đối với ông Falkenberg, một ngày làm việc điển hình trong các cuộc đàm phán gồm một phiên vào buổi sáng và một phiên vào buổi chiều, nhưng ông cho biết đã từng ‘rời văn phòng lúc 5 giờ sáng’.

Mặc dù các bộ phim chính trị truyền hình thường phóng đại các xung đột trong đàm phán, nhưng hầu hết những người trong ngành đều nói rằng công việc thực sự diễn ra âm thầm, trong nhiều giờ thương lượng chiến lược, cả cho và nhận. Wendy Cutler, một cựu nhà đàm phán thương mại của Mỹ, cho biết rằng yếu tố quan trọng nhất trong đàm phán là sự tin tưởng.

Bà nói rằng bạn sẽ không bao giờ có được 100% sự tin tưởng, bởi vì mỗi bên đều có các mục tiêu quốc gia riêng. Nhưng nếu bạn cảm thấy có thể chia sẻ không chính thức các đề xuất với phía bên kia, và điều đó sẽ không bị rò rỉ ra báo chí hay lan truyền đến các bên liên quan, thì sẽ dễ dàng hơn để đi đến một kết thúc thành công.

Tuy nhiên, trong khi các yếu tố nội bộ trong phòng đàm phán có vai trò quan trọng, thì những gì đang diễn ra bên ngoài thế giới mới chính là thứ có thể quyết định sự thành – bại của một thỏa thuận. Ông Langrish chỉ ra rằng có những người phản đối một thỏa thuận được ký kết, chẳng hạn như một lĩnh vực kinh tế có thể bị ảnh hưởng tiêu cực, hoặc phe đối lập chính trị trong nước.

Bà Cutler nói thêm rằng điều khiến các nhóm đàm phán của Mỹ gặp khó khăn chính là việc ông Trump muốn họ ký kết các thỏa thuận mới với hầu hết các quốc gia trong một khoảng thời gian rất ngắn. Lời khuyên của bà Cutler dành cho Tổng thống Donald Trump và những người thân cận ông là hãy ngưng sử dụng mạng xã hội, vì việc quá công khai một cuộc đàm phán có thể gây ảnh hưởng đến tiến trình.

Trong khi đó, khi thuế quan của Mỹ dường như liên tục tăng giảm một cách khó hiểu, giới luật sư thương mại trên toàn thế giới đang rất được săn đón.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ, ông Howard Lutnick, đã khẳng định rằng thời hạn các nước phải trả thuế nhập khẩu cho hàng hóa vào Mỹ sẽ không có thay đổi thêm. Phát biểu này được ông đưa ra trong một cuộc phỏng vấn với CBS News vào ngày 20/7.

Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hai lần lùi thời hạn áp thuế đối ứng ở mức cao với các đối tác thương mại, sau khi công bố chính sách này vào ngày 2/4. Lần đầu tiên là đến ngày 9/7 và hiện tại là sang đầu tháng 8. Tuy nhiên, ông Lutnick nhấn mạnh rằng việc bắt đầu thu thuế không đồng nghĩa với việc ‘Mỹ sẽ không tiếp tục đàm phán sau ngày này’.

Ông Lutnick cũng tỏ ra tự tin về khả năng đạt được thỏa thuận thương mại với Liên minh châu Âu (EU). ‘Hai đối tác thương mại lớn nhất thế giới đang đàm phán với nhau. Chúng tôi sẽ có thỏa thuận. Tôi tự tin là như vậy’, ông nói.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ cũng cho biết các nước nhỏ ‘ở Mỹ Latin, Caribbean, châu Phi’ sẽ chỉ chịu mức thuế cơ bản là 10%. Điều này có thể giúp nhiều nước chưa nhận thư báo thuế của Mỹ thở phào. Trước đó, ông Trump từng cho biết mức chung cho các đối tác thương mại nhỏ sẽ là ‘hơn 10% một chút’.

Trong khi đó, ông Lutnick khẳng định ‘các đối tác lớn sẽ phải mở cửa thị trường, hoặc trả mức thuế công bằng cho Mỹ’. Ông cũng dự báo Tổng thống Trump sẽ đàm phán lại Hiệp định Thương mại Mỹ – Mexico – Canada (USMCA) mà 3 nước đã ký kết trong nhiệm kỳ đầu của ông.

Đến nay, 26 quốc gia đã được thông báo mức thuế nhập khẩu mới khi bán hàng sang Mỹ, bắt đầu từ ngày 1/8. Mức mới dao động từ 19-50%, phần lớn bằng hoặc tương đương ngưỡng công bố ngày 2/4. Hiện tại, các nước đều chịu thuế 10% khi bán hàng sang Mỹ. Nhiều đối tác thương mại đang đẩy nhanh tốc độ đàm phán với Mỹ, để giảm mức thuế phải chịu.

Đến nay, Mỹ mới công bố đạt thỏa thuận với Anh, Trung Quốc, Việt Nam và Indonesia.

Các cuộc đàm phán thương mại song phương giữa Mỹ và Nhật Bản vẫn đang được xúc tiến, với kỳ vọng đạt được một thỏa thuận có lợi cho cả hai bên. Bộ trưởng Tài chính Mỹ, Scott Bessent, nhấn mạnh rằng một thỏa thuận tốt hơn là một thỏa thuận vội vàng và vẫn còn khả năng đạt được một thỏa thuận thương mại mang lại lợi ích cho cả Mỹ và Nhật Bản.

Ông Bessent đã có các cuộc thảo luận tại Tokyo với Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba và Bộ trưởng Tái thiết Kinh tế Nhật Bản Ryosei Akazawa. Cả hai bên đều bày tỏ mong muốn tiếp tục các cuộc đàm phán chính thức trong tương lai, với hy vọng đạt được một thỏa thuận thương mại toàn diện.

Nhật Bản là một trong những quốc gia đầu tiên chính thức khởi động đàm phán với Mỹ, nhưng đến nay vẫn chưa đạt được thỏa thuận nào. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhiều lần bày tỏ sự không hài lòng với tiến trình đàm phán với Tokyo, cho rằng Nhật Bản là một đối tác khó khăn và không đồng ý mua gạo Mỹ.

Mới đây, ông Trump đã gửi thư báo thuế đến các đối tác thương mại chưa đạt thỏa thuận với Mỹ, bao gồm Nhật Bản. Theo đó, toàn bộ hàng hóa từ Nhật Bản sang Mỹ sẽ chịu thuế nhập khẩu 25%, bắt đầu từ ngày 1/8. Mức thuế này cao hơn so với mức công bố trước đó là 24%.

Trước động thái này, xuất khẩu của Nhật Bản sang Mỹ đã giảm tháng thứ hai liên tiếp do ảnh hưởng của thuế nhập khẩu. Kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ giảm 11,4% trong tháng 6 so với cùng kỳ năm ngoái, mức giảm lớn nhất kể từ đầu năm 2021. Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản.

Несмотря nhiên, Thủ tướng Ishiba và Bộ trưởng Akazawa đều bày tỏ mong muốn duy trì đối thoại mang tính xây dựng để đạt được thỏa thuận thương mại có lợi cho cả hai bên. Họ kỳ vọng rằng các cuộc đàm phán sẽ tiếp tục mang lại kết quả tích cực và giúp tăng cường quan hệ thương mại giữa hai nước.

Trong bối cảnh hiện nay, cả Mỹ và Nhật Bản đều hiểu rằng một thỏa thuận thương mại song phương có thể mang lại lợi ích kinh tế cho cả hai bên. Việc đạt được thỏa thuận sẽ giúp tăng cường quan hệ thương mại, đầu tư và hợp tác kinh tế giữa hai nước.

Trước những thách thức và khó khăn trong đàm phán, cả hai bên đều nhất trí rằng cần phải duy trì đối thoại và hợp tác để đạt được thỏa thuận thương mại có lợi cho cả Mỹ và Nhật Bản. Các cuộc đàm phán sẽ tiếp tục được xúc tiến để đạt được kết quả tích cực.