Nguy cơ tiềm ẩn từ món tiết canh

Tiết canh, một món ăn được nhiều người ưa chuộng và thậm chí đã trở thành thói quen hàng ngày, nhưng nó cũng tiềm ẩn những nguy cơ gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe con người. Trên địa bàn tỉnh đã ghi nhận nhiều trường hợp nhập viện trong tình trạng nguy kịch và thậm chí tử vong do ăn tiết canh dẫn đến mắc liên cầu khuẩn lợn.

Mới đây, tại xã Quỳnh An, đã xảy ra 17 trường hợp nghi ngộ độc thực phẩm liên quan đến tiết canh và lòng lợn, trong đó có 2 trường hợp tử vong. Theo ông Nguyễn Doãn La, bố vợ của một trong những nạn nhân tử vong, con rể ông đã ăn tiết canh tại một quán gần nhà vào sáng ngày 6/7 và sau đó sốt cao, đau đầu. Dù được đưa đến bệnh viện điều trị, nhưng tình trạng ngày càng xấu và tử vong vào ngày 8/7.

Ngành chức năng và chính quyền địa phương đã tiến hành giám sát, điều tra thông tin ca bệnh và xác minh thông tin về nguồn gốc cơ sở chăn nuôi và giết mổ nghi nhiễm khuẩn liên cầu lợn tại đây. Hiện tại, ngoài 2 trường hợp tử vong, 3 trường hợp khác đang điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương và Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), còn lại 12 người đang theo dõi tại nhà.

Ông Bùi Văn Trường, Trưởng thôn Đồng Kỷ, cho biết: Sau khi có 2 trường hợp tử vong, thôn đã tuyên truyền và vận động người dân có ăn sáng tại các quán ăn đi kiểm tra sức khỏe. Hiện tại, sức khỏe của 3 người đang điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương và Bệnh viện Bạch Mai đã ổn định.

Tiết canh và lòng lợn chứa nhiều loại vi khuẩn và vi-rút nguy cơ gây hại cho sức khỏe con người. Tại Bệnh viện Đa khoa Thái Bình, từ đầu năm đến nay đã tiếp nhận 5 trường hợp nhiễm liên cầu khuẩn lợn, trong đó đa số là tình trạng nguy kịch. Bác sĩ Nguyễn Văn Hiệp, Trung tâm Cấp cứu và Đột quỵ, Bệnh viện Đa khoa Thái Bình, cho biết: Liên cầu khuẩn lợn tiến triển nhanh, chỉ trong vòng 24 giờ, tình trạng có thể chuyển từ nhẹ sang nặng.

Anh Nguyễn Tiến Huân, một trong số 17 người ở thôn Đồng Kỷ và thôn An vị, đã phải kiểm tra sức khỏe và điều trị tại bệnh viện sau khi ăn tiết canh và lòng lợn. Anh chia sẻ: Giờ cứ nhắc đến tiết canh, lòng lợn là thấy sợ, không dám sử dụng. Đây cũng là bài học cho tôi và những người dân trong thôn.

Thay đổi thói quen ăn uống hàng ngày chính là bảo vệ sức khỏe của mình và người thân. Đừng để những tiếng ai oán, tang thương đến từ chính những bát tiết canh dù đã được ngành chuyên môn cảnh báo. Chúng ta cần phải cảnh giác và có biện pháp phòng ngừa để tránh những hậu quả đáng tiếc.

Việc hàng giả và hàng độc hại len lỏi vào đời sống người dân thông qua các loại thực phẩm, dược phẩm và hàng tiêu dùng đang trở thành một vấn đề nhức nhối. Mới đây, trong đợt cao điểm chống hàng giả, hàng lậu và gian lận thương mại, Công an TP.HCM đã thu giữ hàng hóa trị giá lên đến 40 tỷ đồng. Các vụ điển hình bao gồm việc thu giữ hơn 30.000 đơn vị mỹ phẩm giả mạo các nhãn hiệu nổi tiếng được bảo hộ tại Việt Nam như Johnson’s baby, Clear, Sensodyne, Nivea, Romano… Ngoài ra, một đường dây sản xuất 220.000 chai nhớt giả thương hiệu Castrol, Yamaha, Honda cũng bị phát hiện và triệt phá.

Đáng chú ý, một băng nhóm sản xuất dầu gió con ó giả nhãn hiệu ‘Eagle Brand Medicated Oil’ của Singapore với số lượng gần 70.000 chai cũng bị triệt phá. Theo thống kê, năm 2024, có 47.000 vụ hàng giả, gian lận được xử lý, với xu hướng tăng trên sàn thương mại điện tử và mạng xã hội. Điều này cho thấy tình hình hàng giả và hàng độc hại đang ngày càng trở nên phức tạp và khó kiểm soát.

Nguyên nhân của tình trạng này có thể đến từ chính người tiêu dùng, những người vô tình biến mình thành ‘con tin’ của việc chạy theo giá rẻ mà quên mất kiểm chứng chất lượng thực tế. Một khảo sát về hành vi mua sắm bốc đồng trên 400 người dân ở TP.HCM cho thấy, có đến 36% người được hỏi thừa nhận họ thường xuyên mua hàng mà không kiểm tra kỹ chất lượng, nguồn gốc sản phẩm. Lý do chủ yếu là tâm lý ‘sợ lỡ deal’, sợ bỏ lỡ cơ hội mua hàng giảm giá.

Con số 68% tin tưởng tuyệt đối vào người nổi tiếng quảng cáo càng cho thấy sức mạnh của marketing trong việc chi phối quyết định mua sắm. Đặc biệt, 82% người tiêu dùng chọn sản phẩm dựa trên yếu tố giá cả, thay vì chất lượng. Chuyện khởi nghiệp với dòng chả lụa thuần khiết, không hàn the, gói bằng lá chuối tự nhiên, buộc bằng lạt tre, nhưng thất thế trước nhóm hàng giá rẻ chỉ 80.000-100.000 đồng/kg, cho thấy một bộ phận người tiêu dùng coi trọng giá rẻ hơn sức khỏe.

Để tạo ra ‘phép màu’ trong lĩnh vực an toàn thực phẩm, cần triển khai chiến lược toàn diện trên ba vấn đề chính. Mỗi người tiêu dùng cần được trang bị kỹ năng cơ bản như đọc nhãn mác, kiểm tra nguồn gốc xuất xứ, không tin mù quáng vào quảng cáo… Về mặt pháp lý, cần xử phạt nghiêm khắc các doanh nghiệp vi phạm môi trường, xử lý hình sự nghiêm minh các hành vi sản xuất thực phẩm độc hại, công khai rộng rãi danh tính người vi phạm trên mọi phương tiện thông tin đại chúng.

Cuộc chiến với hàng giả, độc hại rõ ràng không đơn thuần là vấn đề y tế công cộng, mà còn là cuộc chiến về đạo đức kinh doanh và niềm tin xã hội. Chỉ khi nào người tiêu dùng thực sự đặt sức khỏe và chất lượng cuộc sống lên trên yếu tố giá cả, khi đó Việt Nam mới có thể tạo ra ‘phép màu’ về tiêu dùng, góp phần vào cuộc chiến chống hàng giả.

Thực trạng thuốc giả, thực phẩm giả kém chất lượng và quảng cáo sai sự thật đang trở thành vấn đề nhức nhối trên thị trường, đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe của cộng đồng. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực từ các cơ quan chức năng, nhưng việc xử lý triệt để các vi phạm vẫn còn nhiều khó khăn do cơ chế hậu kiểm còn bất cập và quy định chưa đồng bộ. Các doanh nghiệp vi phạm thường dễ dàng tái phạm do các chế tài xử phạt còn nhẹ và chưa đủ sức răn đe.

Từ khi Nghị định 15/2018/NĐ-CP được ban hành, nhiều loại dược phẩm và thực phẩm đã được chuyển từ khâu tiền kiểm sang hậu kiểm. Tuy nhiên, thực tế đã cho thấy rằng việc vận dụng cơ chế hậu kiểm thuần túy đối với một số nhóm sản phẩm có nguy cơ cao như thực phẩm chức năng, dược liệu, đã bộc lộ nhiều rủi ro.

Ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Thành phố Hồ Chí Minh, đã nêu lên một thách thức lớn trong việc kiểm soát chất lượng sản phẩm là việc lấy mẫu kiểm nghiệm và khâu thu hồi hay truy xuất sản phẩm không đạt tiêu chuẩn. Ngoài ra, việc quảng cáo quá công dụng hoặc không chính xác về sản phẩm cũng gây ra nhiều vấn đề.

Theo báo cáo của Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh, trong năm qua, đã có hàng trăm mẫu dược phẩm và thực phẩm được lấy để kiểm tra, và đã phát hiện ra nhiều mẫu không đạt tiêu chuẩn. Tuy nhiên, con số này vẫn chưa tương xứng với quy mô thực tế của thị trường.

Để giải quyết vấn đề này, nhiều chuyên gia và cơ quan chức năng đã đề xuất cần có những giải pháp mạnh mẽ hơn. Ông Nguyễn Tiến Đạt đề xuất cần sớm có định nghĩa rõ ràng về các khái niệm như ‘thuốc giả’, ‘sữa giả’, ‘thực phẩm chức năng giả’ để làm căn cứ xử lý. Ông cũng đề xuất cần bổ sung rõ vai trò của sở vào Luật An toàn thực phẩm để tạo cơ sở pháp lý thống nhất.

Phó Giám đốc Sở Y tế thành phố Nguyễn Hoài Nam cho rằng việc vận hành mô hình chính quyền 2 cấp chính là điểm cộng cho công tác kiểm tra, giám sát cơ sở y tế. Ông cũng đề xuất cần xây dựng thêm quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với thực phẩm để giúp cho việc kiểm tra đúng đối tượng hơn.

Đại diện ngành y tế Thành phố Hồ Chí Minh cũng kiến nghị gửi Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, sửa đổi Luật Hình sự theo hướng mở rộng phạm vi áp dụng và tăng khung hình phạt đối với hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng. Đồng thời, cần bổ sung mức xử phạt đối với hành vi tiếp tay, bao che cho hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.