Lý Sơn, một huyện đảo thuộc tỉnh Quảng Ngãi, đã và đang tích cực triển khai nhiều chương trình và chính sách giảm nghèo bền vững, với mục tiêu giúp cải thiện đáng kể đời sống của người dân trên đảo. Với phương châm “trao cần câu, không trao con cá”, chính quyền và các cơ quan chức năng địa phương đã tăng cường hỗ trợ người dân tiếp cận các nguồn vốn vay, đào tạo nghề, giải quyết việc làm, cũng như hỗ trợ giống cây trồng để giúp hộ nghèo và hộ khó khăn có cơ hội vươn lên thoát nghèo.

Từ đầu năm 2025, Ngân hàng Chính sách Xã hội Lý Sơn đang quản lý và triển khai cho vay 10 chương trình tín dụng chính sách xã hội, với tổng dư nợ đạt 163 tỉ đồng, tăng 7 tỉ đồng so với năm 2024. Số hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác đang vay vốn trên 2.200 hộ, giải quyết việc làm cho hơn 1.200 lượt lao động. Điều này cho thấy nỗ lực của địa phương trong việc cung cấp nguồn vốn ưu đãi để người dân phát triển kinh tế.

Trong hai năm 2023-2024, Lý Sơn đã thực hiện mô hình hỗ trợ giống hành tím cho hộ nghèo, cận nghèo, và người dân bãi ngang gặp nhiều khó khăn. Mô hình được thực hiện trên diện tích gần 13ha với số lượng giống hành tím được cấp là 38.400 kg, cho 256 hộ gia đình. Ông Trần Của, một hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, đã được hỗ trợ 100kg hành giống và thu về hơn 5 tạ hành củ, với giá bán từ 35.000 đến 40.000 đồng/kg, trừ chi phí, mỗi vụ hành, gia đình ông thu về 17 triệu đồng. Câu chuyện của ông Của là một ví dụ điển hình về hiệu quả của mô hình hỗ trợ này.

Ngoài hỗ trợ mô hình phát triển sản xuất nông nghiệp, người dân là hộ nghèo, gia đình chính sách ở Lý Sơn còn được tiếp cận nguồn vốn tín dụng ưu đãi. Bà Mai Thị Thanh Nga, ở thôn Đông An Vĩnh, cho biết, năm 2023, gia đình bà được vay 50 triệu đồng từ vốn giải quyết việc làm của Ngân hàng Chính sách xã hội, để góp vốn đóng tàu thu mua hải sản trên biển gần bờ. Nguồn vốn này đã giúp gia đình bà có cơ hội đầu tư vào hoạt động sản xuất kinh doanh.

Theo đại diện Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội Lý Sơn, nguồn vốn tín dụng ưu đãi đã phát huy hiệu quả tích cực, với lãi suất thấp đã giúp cho 1.200 lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác của đặc khu Lý Sơn được tiếp cận nguồn vốn để đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh, xuất khẩu lao động, xây dựng nhà ở cho đối tượng thu nhập thấp.

Với nhiều chương trình và chính sách giảm nghèo đang được thực hiện, đã góp phần giúp đời sống người dân Lý Sơn ngày càng được cải thiện, tỷ lệ hộ nghèo từng bước được kéo giảm. Năm 2023, Lý Sơn còn 404 hộ nghèo (chiếm 6,55%), 263 hộ cận nghèo, đến năm 2024, còn 311 hộ nghèo (chiếm 5,02%), 208 hộ cận nghèo (chiếm 3,36%). Những con số này cho thấy sự tiến bộ đáng kể trong công tác giảm nghèo tại địa phương.

Cánh đồng tỏi Lý Sơn – Nơi ươm mầm sự sống trên đất cát

Quảng Ngãi là mảnh đất được thiên nhiên ưu ái với nhiều cảnh quan đẹp và những đặc sản nổi tiếng. Một trong số đó là tỏi Lý Sơn, một loại gia vị không thể thiếu trong nhiều món ăn của Việt Nam. Tuy nhiên, để có được những củ tỏi chất lượng, người nông dân ở đây đã phải bỏ ra rất nhiều công sức và kinh phí.

Mới đây, gia đình Haha đã có một chuyến trải nghiệm đáng nhớ tại Lý Sơn, nơi họ đã cùng nông dân tìm hiểu về nghề trồng tỏi. Quá trình gieo tỏi trên ruộng phải làm hoàn toàn thủ công, từ tạo rãnh trên nền cát đến vùi những tép tỏi xuống và tưới nước để tỏi bắt đầu bén rễ. Cái nắng gay gắt và khắc nghiệt của miền Trung đã khiến người dân phải “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”, trồng từng tép tỏi nhỏ xuống nền cát nóng hổi.

Một thửa ruộng tỏi sau khi gieo sẽ mất đến 4 tháng để chăm sóc. Thu hoạch xong lại phải phơi thêm 1 tháng. Thu nhập trừ đi các chi phí phân bón, nhân công, vốn liếng thì chỉ còn vỏn vẹn 15 triệu. Anh Lộc, một nông dân trồng tỏi ở Lý Sơn, cho biết người dân nơi đây luôn cho rằng tỏi rất “khó ăn”. Không phải vì vị cay nồng đặc trưng, mà vì để trồng ra một ruộng tỏi, họ phải bỏ rất nhiều công sức, kinh phí, mà thu về chẳng được bao nhiêu.

Suốt một buổi sáng trải nghiệm trồng tỏi cùng nông dân ở đây, dàn cast không khỏi khâm phục trước sức chịu đựng phi thường của họ. Dù trời nắng to hay có mệt đến mấy, người nông dân vẫn luôn chăm chỉ, cần mẫn làm việc chẳng quản ngại khó khăn.

Bên cạnh nghề trồng tỏi, ruộng muối là một trong những sinh kế quan trọng của người dân Sa Huỳnh, Quảng Ngãi. Để làm được một mẻ muối, diêm dân phải thức từ tờ mờ sáng, gạt nước và phơi nắng để ô muối trở nên khô ráo. Sau đó, họ dùng cả buổi sáng để nện đất cho bề mặt ô rắn chắc hơn.

Tuy nhiên, với đặc thù phải phơi lâu dưới ánh nắng mặt trời để hạt muối tách nước, chỉ cần thời tiết thay đổi đột ngột cũng có thể khiến diêm dân trắng tay. Trong Gia đình Haha, ruộng muối mà anh Điệp, Jun Phạm và Bùi Công Nam đang phơi bất ngờ gặp cơn mưa lớn. Sau khi mưa tạnh, muối đang kết tinh bị pha loãng, nước mặn trong ô muối cũng không còn sạch nữa.

Mọi quy trình đều phải làm thủ công lại từ đầu. Hiểu được nỗi vất vả để làm ra một mẻ muối, vì thế khi ngồi trong nhà, dù trời mưa mát mẻ nhưng Jun Phạm vẫn đăm chiêu, lo lắng cho công sức mà diêm dân bỏ ra suốt mấy ngày qua.

Chuyến đi biển đêm của Gia đình Haha đã mang lại cho dàn cast và khán giả những trải nghiệm mới mẻ về cuộc sống bám biển khó khăn của người dân nơi đây. Mỗi chuyến đi biển của ngư dân có thể cách bờ vài chục, thậm chí hàng trăm hải lý. Có những chuyến đi xa đến cả biên giới nước bạn. Với người dân vùng biển, một cuộc đi biển kéo dài cả tuần đến 1-2 tháng đã trở thành chuyện thường tình.

Mùa cá ở biển Sa Huỳnh thường rơi vào tháng Giêng đến tháng 3. Những hôm như thế, mỗi đêm thuyền của chú Sơn có thể đánh được đến 4-5 tấn cá cơm. Nghề biển với chú vừa khổ, vừa bạc. Năm nào được mùa thì ngư dân thu về khoảng trăm triệu, năm nào mất mùa chỉ lác đác 60-70 triệu.

Để lo cho gia đình và các con ăn học, không những chú mà các thành viên khác trong gia đình cũng phải kiên trì bám biển đến giờ. Đi ra biển, những hôm trời êm thì vẫn có sóng lớn, những hôm trời giông thuyền lại càng nhấp nhô và chòng chành hơn. Dàn cast và ekip Gia đình Haha chỉ trải nghiệm 1 đêm đã nể phục sức chịu đựng và sự kiên cường của chú Sơn và ngư dân nơi đây.