Khả năng Tổng thống Mỹ Donald Trump tìm cách sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell đang gây ra nhiều lo ngại về một cuộc chiến pháp lý tiềm năng và những tác động đáng kể lên ngân hàng trung ương, thị trường tài chính và toàn bộ nền kinh tế. Các chuyên gia pháp lý và chính sách đang đặt ra câu hỏi quan trọng về quyền hạn của Tổng thống và tính độc lập của Fed trong bối cảnh này.

Một vấn đề cốt lõi trong tình huống này là liệu Tổng thống Trump có đủ thẩm quyền để cách chức ông Powell hay không. Câu trả lời dường như nghiêng về phía “không”, trừ khi có “nguyên nhân chính đáng”. Tuy nhiên, việc xác định “nguyên nhân chính đáng” có thể rất chủ quan và phụ thuộc vào nhiều yếu tố, mở ra một diễn biến pháp lý phức tạp.

Nếu ông Trump cố gắng sa thải ông Powell, rất có khả năng ông Powell sẽ khởi kiện. Vụ kiện có thể sẽ được đưa lên Tòa án Tối cao. Trước đây, tòa án này đã phán quyết rằng Fed, với tư cách là một thực thể đặc biệt, và các thống đốc của cơ quan này không thể bị thay đổi nhân sự một cách tùy tiện. Điều này cho thấy rằng việc sa thải không có cơ sở rõ ràng có thể sẽ gặp phải sự kháng cự pháp lý mạnh mẽ.

Ông Powell còn có thể yêu cầu Ủy ban Thị trường Mở Liên bang Mỹ (FOMC) giữ lại ông làm Chủ tịch, giúp ông tiếp tục có ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ. Việc này có thể diễn ra vì trong lịch sử, Chủ tịch FOMC luôn là Chủ tịch Hội đồng Thống đốc Fed, nhưng không phải là một yêu cầu bắt buộc. Điều này có thể cho phép ông Powell duy trì vị trí và ảnh hưởng của mình đối với các quyết định về lãi suất và chính sách tiền tệ.

Tổng thống Trump đã nhiều lần bày tỏ mong muốn cắt giảm lãi suất, điều này có thể gây ra những hệ quả kinh tế đáng kể. Ông Trump muốn lãi suất thấp hơn nhiều và ông muốn điều đó ngay bây giờ, bất kể những hệ quả kinh tế có thể xảy ra. Lãi suất thấp hơn có thể kích thích tăng trưởng kinh tế ngắn hạn nhưng cũng có thể dẫn đến lạm phát và tăng rủi ro tài chính trong dài hạn.

Các chuyên gia nhận định rằng nếu ông Trump sa thải ông Powell, điều đó có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho thị trường và kinh tế. Việc sa thải ông Powell khó có thể thay đổi cách tiếp cận của FOMC đối với chính sách tiền tệ và có thể còn làm cứng rắn hơn lập trường của họ về lãi suất. Điều này có thể xuất phát từ việc các thành viên FOMC có thể coi việc can thiệp chính trị vào hoạt động của Fed là một nỗ lực để ảnh hưởng đến quyết định chính sách của họ.

Hơn nữa, chi phí về danh tiếng từ việc sa thải ông Powell sẽ khó có thể khắc phục. Sự can thiệp chính trị vào hoạt động của Fed có thể dẫn đến chính sách tiền tệ yếu kém, tương tự như những gì đã xảy ra vào cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970, với những hậu quả bất lợi cho lạm phát. Tình huống này đang thu hút sự chú ý của nhiều chuyên gia và nhà phân tích, những người quan ngại về tính độc lập của Fed và những rủi ro tiềm ẩn từ việc chính trị hóa các quyết định chính sách tiền tệ.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang bước vào một tình thế chưa từng có khi vào năm 2025, với thị trường chứng khoán dao động gần mức cao kỷ lục và các chỉ số suy thoái truyền thống không cho thấy dấu hiệu đáng lo ngại. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách đang phải cân nhắc áp lực gia tăng trong các chỉ số kinh tế hướng tới tương lai trong bối cảnh lo ngại lạm phát dai dẳng. Sự kết hợp độc đáo của các yếu tố này mang lại cả cơ hội và rủi ro có thể định hình quỹ đạo của chính sách tiền tệ trong phần còn lại của năm.

Trong phân tích kinh tế, sự khác biệt giữa dữ liệu ‘mềm’ – bao gồm các cuộc khảo sát, chỉ số tình cảm và các biện pháp dựa trên thị trường – và dữ liệu ‘cứng’, bao gồm các số liệu cụ thể như số liệu việc làm, sản xuất công nghiệp và tăng trưởng GDP, đã được nhận diện từ lâu. Hiện tại, hai loại dữ liệu này đang mô tả những câu chuyện khác nhau rõ ràng về sức khỏe của nền kinh tế Hoa Kỳ.

Dữ liệu cứng tiếp tục cho thấy khả năng phục hồi. Thị trường lao động vẫn tương đối chặt chẽ, chi tiêu của người tiêu dùng cho thấy động lực bền vững và thu nhập của công ty nhìn chung đã vượt quá kỳ vọng. Tuy nhiên, các chỉ số dữ liệu mềm đang phát ra các tín hiệu cảnh báo không thể bỏ qua. Các biện pháp dựa trên khảo sát về niềm tin kinh doanh đã giảm đáng kể, với các chỉ số PMI sản xuất và dịch vụ cho thấy sự yếu kém đáng lo ngại trong các đơn đặt hàng mới và kỳ vọng trong tương lai. Tâm lý người tiêu dùng, mặc dù không ổn định, đã cho thấy sự yếu kém dai dẳng trong các thành phần hướng tới tương lai.

Tiền lệ lịch sử và các mô hình phản ứng của Fed cho thấy một mô hình rõ ràng: Cục Dự trữ Liên bang đã liên tục phản ứng với căng thẳng kéo dài trong các chỉ số dữ liệu mềm, thường là trước khi dữ liệu cứng cho thấy sự suy giảm đáng kể. Cách tiếp cận chủ động này đã chứng minh hiệu quả trong việc ngăn chặn suy thoái do tâm lý di căn thành suy thoái toàn diện.

Môi trường hiện tại đặt ra một thách thức độc đáo vì căng thẳng dữ liệu mềm đang xảy ra cùng với định giá tài sản tăng cao và áp lực lạm phát liên tục. Điều này tạo ra một ma trận quyết định phức tạp hơn cho các nhà hoạch định chính sách so với các chu kỳ trước. Thị trường tài chính hiện đang phản ánh mức độ tin tưởng cao vào kịch bản ‘hạ cánh mềm’, với định giá cổ phiếu vẫn ở mức cao và chênh lệch tín dụng tương đối được kiểm soát. Vị thế này tạo ra cả cơ hội và rủi ro cho Cục Dự trữ Liên bang.

Việc cắt giảm lãi suất sẽ đòi hỏi dữ liệu cứng phải xấu đi đáng kể hoặc bằng chứng rõ ràng cho thấy căng thẳng dữ liệu mềm đang bắt đầu tác động đến các số liệu kinh tế cụ thể. Với sự nhấn mạnh của Fed vào sự phụ thuộc vào dữ liệu, các nhà hoạch định chính sách có thể sẽ thích chờ xác nhận bổ sung trước khi hành động. Quy mô của bất kỳ chu kỳ nới lỏng nào sẽ phụ thuộc phần lớn vào tốc độ và quyết đoán của Fed. Bằng chứng lịch sử cho thấy việc nới lỏng chủ động sớm có xu hướng hiệu quả hơn trong việc ngăn ngừa suy thoái so với việc cắt giảm phản ứng được thực hiện sau khi dữ liệu cứng đã xấu đi.

Ngoài chính sách tiền tệ, động lực tài chính có thể đóng vai trò ngày càng quan trọng trong kết quả kinh tế. Sở thích phát hành nợ ngắn hạn có thể hoạt động hiệu quả như nới lỏng định lượng, cung cấp thêm kích thích cho tài sản rủi ro ngay cả khi không có hành động của Fed.

Câu hỏi then chốt đối với thị trường và các nhà hoạch định chính sách là liệu sự phân kỳ hiện tại giữa dữ liệu mềm và dữ liệu cứng có phải là hiện tượng tạm thời hay là giai đoạn đầu của sự suy thoái kinh tế đáng kể hơn. Tiền lệ lịch sử cho thấy rằng sự yếu kém kéo dài của dữ liệu mềm cuối cùng sẽ biểu hiện ở các số liệu cứng hơn, nhưng thời điểm và quy mô của sự truyền tải này vẫn chưa chắc chắn.

Giá vàng thế giới đã chứng kiến một sự sụt giảm đáng kể sau khi loạt số liệu kinh tế mới nhất của Mỹ được công bố, cho thấy nền kinh tế lớn nhất thế giới vẫn đang tăng trưởng mạnh mẽ. Cụ thể, Bộ Lao động Mỹ vừa công bố số đơn xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu trong tuần kết thúc ngày 12.7 là 221.000 đơn, thấp hơn nhiều so với dự báo 235.000 và giảm so với mức 228.000 đơn của tuần trước đó. Điều này cho thấy thị trường lao động Mỹ vẫn đang ổn định và tạo ra một bức tranh tích cực về tình hình kinh tế.

Cùng ngày, Bộ Thương mại Mỹ thông báo doanh số bán lẻ trong tháng 6 đã tăng 0,6% so với tháng trước, vượt xa mức dự báo chỉ 0,1%. Mức tăng này đã đảo chiều hoàn toàn so với đợt giảm 0,9% của tháng 5. Tính theo năm, doanh số bán lẻ tăng 4,1%. Những con số này không chỉ phản ánh sự phục hồi của thị trường bán lẻ mà còn cho thấy người tiêu dùng Mỹ vẫn đang duy trì mức chi tiêu cao.

Các số liệu kinh tế tích cực này đã gây áp lực lên giá vàng, khi các nhà đầu tư bắt đầu kỳ vọng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) sẽ duy trì chính sách tiền tệ trung lập. Chris Zaccarelli, Giám đốc đầu tư tại Northlight Asset Management, nhận định rằng các con số vừa công bố cho thấy người tiêu dùng Mỹ vẫn đang chi tiêu mạnh mẽ và hỗ trợ đà tăng trưởng của nền kinh tế. Ông cũng lưu ý rằng những dữ liệu này có thể khiến FED duy trì lãi suất ở mức hiện tại để kiểm soát lạm phát và đảm bảo sự ổn định của nền kinh tế.

Một yếu tố khác cũng gây áp lực lên giá vàng là báo cáo khảo sát từ chi nhánh FED Philadelphia, cho thấy hoạt động sản xuất tại khu vực này đã bất ngờ quay trở lại vùng tăng trưởng trong tháng 7. Báo cáo này cũng chỉ ra rằng các thành phần chính như đơn hàng mới, lượng hàng vận chuyển và chỉ số việc làm đều tăng lên mức cao nhất kể từ tháng 2. Điều này cho thấy không chỉ thị trường lao động mà còn cả lĩnh vực sản xuất cũng đang trên đà phục hồi.

Ngay sau khi dữ liệu được công bố, giá vàng đã bị bán tháo mạnh, rơi xuống mức 3.312,66 USD/ounce, trước khi hồi nhẹ trở lại. Giới phân tích cho rằng loạt dữ liệu tích cực về việc làm, chi tiêu tiêu dùng và sản xuất đang làm giảm nhu cầu nắm giữ vàng như một tài sản phòng ngừa rủi ro. Việc các nhà đầu tư chuyển hướng sang các tài sản khác có khả năng sinh lợi cao hơn trong bối cảnh lãi suất duy trì ở mức cao đã khiến giá vàng chịu áp lực.

Tổng thể, thị trường vàng đang chịu sức ép lớn khi các chỉ số kinh tế Mỹ cho thấy sự phục hồi vững chắc. Nếu xu hướng này tiếp tục, khả năng FED sẽ chưa vội cắt giảm lãi suất trong ngắn hạn – một yếu tố vốn không có lợi cho vàng. Tuy nhiên, lực mua bắt đáy cũng đang hỗ trợ rất tốt cho kim loại quý này. Nhiều nhà đầu tư vẫn xem vàng là một tài sản an toàn và phòng ngừa rủi ro trong dài hạn, do đó, giá vàng có thể sẽ tiếp tục biến động nhưng vẫn duy trì ở mức cao.