Việt Nam vừa đạt được một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực bán dẫn với sự ra mắt của bản thiết kế chip ADC (Analog-to-Digital Converter) do đội ngũ kỹ sư Việt Nam tại công ty Diginal, một thành viên của CT Group, giới thiệu vào cuối tháng 6/2025. Sự kiện này không chỉ đánh dấu sự phát triển vượt bậc trong lĩnh vực bán dẫn tại Việt Nam mà còn khẳng định khả năng tự chủ trong thiết kế và làm chủ công nghệ lõi.

Trong xu hướng chuyển đổi số toàn diện và xây dựng bản sao số (digital twin) đang ngày càng trở thành động lực phát triển mới, nhu cầu về các hệ thống thông minh có khả năng ‘cảm nhận’, ‘hiểu’, và ‘phản hồi’ chính xác với thế giới vật lý đang trở nên cấp thiết. Ở đây, chip ADC và DAC (Digital-to-Analog Converter) đóng vai trò quan trọng như cầu nối, biến đổi tín hiệu analog như âm thanh, ánh sáng, nhiệt độ thành dữ liệu số để các vi xử lý, hệ thống AI hay FPGA có thể xử lý dễ dàng. Đồng thời, chúng thực hiện chức năng ngược lại để điều khiển các thiết bị như loa, động cơ hay các module cảm biến.

Theo đại diện của Diginal, trong lĩnh vực an ninh – quốc phòng, chip ADC và DAC đã được ứng dụng rộng rãi trong các hệ thống radar cảnh giới, vũ khí điều khiển chính xác, máy bay không người lái (UAV), cũng như các hệ thống giám sát và dẫn đường. Trong nông nghiệp thông minh, các cảm biến đo độ ẩm, nhiệt độ, chất lượng đất kết hợp với bộ chuyển đổi ADC/DAC hỗ trợ thu thập dữ liệu thời gian thực và điều khiển hệ thống tưới tiêu tự động, giúp tối ưu hóa năng suất và tiết kiệm tài nguyên.

Đối với ngành công nghiệp ôtô tự hành, chip ADC là thành phần then chốt trong hệ thống camera, cảm biến LiDAR và radar, giúp thu thập hình ảnh, khoảng cách và độ sâu của vật thể xung quanh một cách liên tục và chính xác. Dữ liệu này được chuyển thành tín hệu số, cho phép thuật toán xử lý nhanh và đảm bảo phản ứng kịp thời với các tình huống giao thông phức tạp.

Trong lĩnh vực thiết bị điện tử tiêu dùng và ứng dụng AI, ADC/DAC giúp tạo ra trải nghiệm âm thanh sống động ở micro, tai nghe, loa thông minh, đồng thời giúp thiết bị thực tế ảo (VR) tái tạo hình ảnh và âm thanh mượt mà và chân thực.

Trong y tế, sự chính xác và độ tin cậy của ADC/DAC ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả chẩn đoán và điều trị. Các thiết bị như siêu âm, máy đo nhịp tim, máy chụp cắt lớp vi tính (CT) hay cộng hưởng từ (MRI) đều phụ thuộc vào khả năng chuyển đổi tín hiệu analog từ cơ thể thành dữ liệu số với độ phân giải cao và nhiễu thấp.

Về mặt chiến lược, việc làm chủ công nghệ bán dẫn, đặc biệt là chip chuyển đổi ADC/DAC, chính là ‘chìa khóa’ mở ra tiềm năng xây dựng các hệ sinh thái số như đô thị thông minh, lưới điện thông minh, nông nghiệp chính xác, y tế số…

Trong giai đoạn 3 của quá trình chuyển đổi số, khi trọng tâm được đặt vào trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn và tự động hóa toàn diện, khả năng số hóa thế giới thực thành dữ liệu số, xử lý theo thời gian thực với độ trễ cực thấp là yêu cầu bắt buộc. Chip ADC đóng vai trò ‘cửa ngõ’ kết nối hàng tỷ cảm biến, hỗ trợ vận hành robot công nghiệp, điều khiển phương tiện tự hành, tối ưu hóa sản xuất trong nhà máy thông minh, đồng thời cung cấp nền tảng cho các ứng dụng y tế chính xác.

Đối với Việt Nam, tự thiết kế và sản xuất chip ADC không chỉ nâng cao năng lực công nghệ lõi ở khâu thiết kế front-end và tối ưu hệ thống mà còn giảm thiểu sự phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu, tăng tỷ lệ nội địa hóa, kiểm soát chất lượng và bảo mật ngay từ khâu đầu. Điều này giúp nâng cao giá trị gia tăng trong chuỗi giá trị toàn cầu, tạo cơ hội cho Việt Nam phát triển các sản phẩm ‘Make in Vietnam’ có hàm lượng công nghệ cao, sẵn sàng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Bên cạnh đó, việc chủ động làm chủ công nghệ bán dẫn còn góp phần quan trọng vào nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, bảo vệ an ninh quốc phòng và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế số.

Chip ADC không chỉ là một linh kiện điện tử mà còn được xem như ‘chìa khóa công nghệ’ giúp Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên số, khẳng định vị thế và đóng góp vào quá trình chuyển đổi số toàn cầu.

Công nghệ – Đòn bẩy cho tăng trưởng kinh tế toàn cầu

Từ động cơ hơi nước đến Trí tuệ Nhân tạo (AI), lịch sử đã chứng minh các đột phá công nghệ chính là xương sống cho những bước chuyển mình vĩ đại của kinh tế. Ngày nay, chúng ta đang sống giữa tâm điểm của một cuộc cách mạng số, nơi công nghệ không còn là một ngành riêng lẻ mà đã trở thành lực lượng cốt lõi định hình nền kinh tế toàn cầu.

Công nghệ đang ‘viết lại luật chơi’ trong cách doanh nghiệp vận hành, quốc gia giao thương và của cải được phân phối, tạo ra những cơ hội tăng trưởng chưa từng có. Nhưng đồng thời, chúng cũng đặt ra những thách thức không nhỏ cho cấu trúc xã hội.

Lịch sử của các cuộc cách mạng công nghệ

Để hiểu rõ bối cảnh hiện tại, cần nhìn lại dòng chảy lịch sử của những đột phá công nghệ trước đây. Cuộc hành trình này bắt đầu từ Cách mạng Công nghiệp vào cuối thế kỷ 18, tạo ra một bước ngoặt lịch sử khi chuyển đổi từ lao động thủ công sang sản xuất bằng máy móc. Chính sự thay đổi này đã mở ra kỷ nguyên của hiệu suất cao và sản xuất hàng loạt.

Tiếp đó, sự ra đời của công nghệ truyền thông như điện báo và điện thoại đã xóa nhòa khoảng cách địa lý, cho phép doanh nghiệp kết nối tức thì với nhà cung cấp và khách hàng trên toàn cầu. Thế kỷ 20 đã thúc đẩy xu hướng này với sự ra đời của máy tính cá nhân và internet, giúp tự động hóa các quy trình nội bộ và mở ra những kênh tương tác mang tính đột phá với khách hàng.

Và sự bùng nổ của thương mại điện tử với những ‘gã khổng lồ’ như Amazon và Alibaba đã thực sự san phẳng sân chơi, cho phép các doanh nghiệp nhỏ cũng có thể vươn ra cạnh tranh toàn cầu mà không bị giới hạn bởi không gian vật lý.

Trong kỷ nguyên số ngày nay, các nền tảng truyền thông xã hội như Facebook và Instagram trở thành cầu nối trực tiếp, giúp doanh nghiệp xây dựng thương hiệu và tương tác với khách hàng theo thời gian thực.

Giờ đây, thế giới đang đứng trước ngưỡng cửa của một cuộc chuyển đổi kế tiếp, đó là Trí tuệ Nhân tạo (AI). AI – đặc biệt là AI tạo sinh, được kỳ vọng sẽ cách mạng hóa mọi lĩnh vực, từ dịch vụ khách hàng, sáng tạo nội dung đến phân tích dữ liệu phức tạp, phá vỡ mọi giới hạn đã biết trong nền kinh tế số.

Công nghệ là đòn bẩy cho tăng trưởng kinh tế hiện đại

Trong thế giới hiện đại, công nghệ chính là đòn bẩy cho tăng trưởng và năng suất. Các tiến bộ kỹ thuật số, từ điện toán đám mây đến phân tích dữ liệu nâng cao, đã trao quyền cho doanh nghiệp để tối ưu hóa hoạt động, cắt giảm chi phí và đổi mới với tốc độ chóng mặt.

Ví dụ, điện toán đám mây đã thay đổi việc lưu trữ và xử lý dữ liệu, cho phép các doanh nghiệp tiếp cận nguồn sức mạnh tính toán khổng lồ mà không cần đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng vật lý. Sự linh hoạt này giúp các công ty mở rộng quy mô nhanh chóng và thích ứng linh hoạt với những thay đổi của thị trường.

Bên cạnh đó, phân tích dữ liệu nâng cao mang lại lợi thế cạnh tranh sắc bén. Trong kỷ nguyên dữ liệu lớn, khả năng ‘giải mã’ các tập dữ liệu khổng lồ giúp doanh nghiệp thấu hiểu hành vi khách hàng và nắm bắt xu hướng thị trường, từ đó đưa ra các chiến lược dựa trên dữ liệu chính xác.

Tác động của AI, đặc biệt là AI tạo sinh, được dự báo sẽ vô cùng lớn. Một nghiên cứu gần đây của công ty tư vấn quản lý toàn cầu McKinsey chỉ ra rằng các ứng dụng như ChatGPT và Midjourney có thể đóng góp từ 2.600-4.400 tỷ USD/năm cho kinh tế toàn cầu. Khi được tích hợp sâu vào quy trình làm việc, công nghệ này có thể giúp tăng năng suất lên đến 40%.

Thị trường lao động trong thời đại số

Trong khi thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, công nghệ cũng đang định hình lại sâu sắc thị trường lao động toàn cầu và tạo ra một bài toán kép phức tạp: vừa thay thế việc làm cũ, vừa tạo ra những vai trò mới.

Tự động hóa và AI ngày càng có khả năng thực hiện các công việc từng do con người đảm nhiệm, làm dấy lên những lo ngại về an ninh việc làm, đặc biệt trong các lĩnh vực như sản xuất và vận tải.

Một nghiên cứu của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) dự báo tự động hóa có thể thay thế 85 triệu vị trí việc làm vào năm 2025, nhưng đồng thời cũng sẽ tạo ra 97 triệu vị trí trong vai trò mới, chủ yếu trong các lĩnh vực như phân tích dữ liệu, phát triển phần mềm và nghiên cứu AI.

Thương mại và đổi mới sáng tạo toàn cầu

Công nghệ đã tạo ra một cuộc cách mạng trong thương mại toàn cầu, phá vỡ các rào cản vật lý và thúc đẩy thương mại quốc tế ở mức độ chưa từng có. Các nền tảng thương mại điện tử cho phép doanh nghiệp thuộc mọi quy mô tiếp cận thị trường thế giới, trong khi các sáng kiến về công nghệ tài chính (fintech) đã giúp các giao dịch xuyên biên giới trở nên nhanh hơn, rẻ hơn và an toàn hơn.

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích to lớn, những bước phát triển vượt bậc của công nghệ cũng mang đến một mặt trái: sự gia tăng bất bình đẳng. Các tiến bộ công nghệ đã mang lại lợi ích không tương xứng cho những người lao động có tay nghề cao ở các nền kinh tế phát triển, làm gia tăng khoảng cách thu nhập giữa họ và những người lao động kỹ năng thấp có công việc dễ bị tự động hóa thay thế nhất.

Kết luận

Không thể phủ nhận công nghệ là động lực của nền kinh tế toàn cầu hiện đại, giúp thúc đẩy năng suất, định hình lại các ngành công nghiệp và kết nối các thị trường theo những cách không thể tưởng tượng trước đây. Tuy nhiên, con đường này không chỉ trải hoa hồng.

Khi công nghệ định hình lại thị trường lao động và vẽ lại các đường biên của thương mại toàn cầu, nó cũng mang đến những thách thức về bất bình đẳng và dịch chuyển xã hội. Để định hướng trong kỷ nguyên mới này, cần có nỗ lực chung từ các chính phủ, doanh nghiệp và mỗi cá nhân để đón nhận sự đổi mới, thúc đẩy học hỏi không ngừng và thực thi các chính sách nhằm đảm bảo những lợi ích to lớn của công nghệ được chia sẻ cho tất cả mọi người.