Trong giai đoạn 2025-2035, việc xây dựng đô thị thông minh sẽ đòi hỏi một hạ tầng số tiên tiến để giúp dữ liệu công trở thành công cụ ra quyết định và vận hành đô thị một cách minh bạch, theo thời gian thực và tiết kiệm nguồn lực. Công nghệ blockchain đang ngày càng chứng minh vai trò quan trọng của mình trong việc kiến tạo đô thị vận hành bằng dữ liệu mở.

Công nghệ blockchain được xem là một hạ tầng mềm quan trọng cho đô thị thế hệ mới, song song với hạ tầng cứng như điện, nước, giao thông. Theo ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech, Hiệp hội Blockchain Việt Nam, giá trị cốt lõi của blockchain nằm ở khả năng lập trình hóa quy trình, phi vật chất hóa dữ liệu và phân tán trách nhiệm vận hành theo một chuẩn mực kiểm chứng công khai. Khi dữ liệu công được ghi nhận trên một blockchain mở, mọi thao tác chỉnh sửa, can thiệp hay sai lệch đều bị phát hiện ngay lập tức. Điều này giúp làm trong sạch hóa vận hành công và giảm thiểu tiêu cực.

Nhiều doanh nghiệp công nghệ đã bắt đầu ứng dụng blockchain tại các địa phương, từ sàn giao dịch tài sản số đến nền tảng thanh toán DeFi và hệ thống blockchain nội bộ hỗ trợ truy xuất dữ liệu kim hoàn, tài sản đô thị và tín nhiệm tài chính công. Việc ứng dụng blockchain trong quản lý đô thị không chỉ giúp tăng cường minh bạch mà còn giúp khôi phục niềm tin giữa người dân và chính quyền.

Để xây dựng đô thị thông minh, việc thiết kế lại cấu trúc dữ liệu nền là quan trọng. Các thành phố như Singapore, Hàn Quốc, Thụy Sĩ và Hồng Kông đã bắt đầu quá trình chuyển đổi số bằng cách chuẩn hóa dữ liệu công, lựa chọn công nghệ phù hợp và tạo sandbox để kiểm nghiệm thực tế từng ứng dụng trước khi nhân rộng.

Công nghệ blockchain giúp khôi phục niềm tin giữa người dân và chính quyền thông qua khả năng xác minh công khai mọi quyết định của Nhà nước. Hệ thống sổ cái phân tán (DLT) tạo ra bản ghi chính thức và chống lại việc sửa lại quá khứ, giúp tăng cường minh bạch trong quản trị đô thị. Một thành phố minh bạch không phải là nơi không có lỗi, mà là nơi mọi quyết định đúng hay sai đều để lại dấu vết và có thể được kiểm tra, phản biện, đánh giá bằng dữ liệu thật.

Hiện tại, một số công ty đang xây dựng các bộ công cụ để hỗ trợ chính quyền địa phương triển khai hệ thống truy xuất công khai trên dữ liệu ngân sách, giấy phép xây dựng và đất công thông qua giao diện trực tuyến. Sự phát triển của công nghệ blockchain trong lĩnh vực đô thị thông minh hứa hẹn sẽ mang lại nhiều lợi ích cho người dân, doanh nghiệp và chính quyền địa phương.

Như vậy, việc ứng dụng công nghệ blockchain trong xây dựng đô thị thông minh là một xu hướng tất yếu trong thời đại số. Với khả năng lập trình hóa quy trình, phi vật chất hóa dữ liệu và phân tán trách nhiệm vận hành, blockchain đang trở thành một phần quan trọng của hạ tầng số cho đô thị thế hệ mới.

Khu kinh tế Dung Quất đang trải qua một quá trình chuyển mình với sự xuất hiện của các dự án bất động sản quy mô lớn. Mới đây, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã ký quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư cho hai dự án khu đô thị mới tại Khu kinh tế (KKT) Dung Quất, tỉnh Quảng Ngãi.

Hai dự án này là Khu đô thị mới Đông Nam Dung Quất – phía Bắc và Khu đô thị mới Đông Nam Dung Quất – phía Nam. Dự án Khu đô thị mới Đông Nam Dung Quất – phía Bắc có tổng diện tích khoảng 1.320 ha, với số lượng nhà ở gồm biệt thự, nhà liền kề khoảng 1.668 căn, sân golf 18 lỗ, dân số gần 86 nghìn người. Tổng vốn đầu tư dự án hơn 27.000 tỷ đồng. Dự án Khu đô thị mới Đông Nam Dung Quất – phía Nam có tổng diện tích 1.377 ha, với số lượng nhà ở gồm biệt thự, nhà liền kề 935 căn, sân golf 18 lỗ, dân số khoảng 68,7 nghìn người. Tổng vốn đầu tư hơn 27.000 tỷ đồng.

Cả hai dự án này sẽ hoàn thành vào năm 2037 và có thời gian hoạt động không quá 70 năm kể từ ngày nhà đầu tư được cấp quyết định giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất. Theo ông Nguyễn Hải Trường, Phó Trưởng Ban Quản lý KKT Dung Quất và các KCN Quảng Ngãi, việc chấp thuận chủ trương đầu tư là cơ sở để địa phương tiến hành lựa chọn nhà đầu tư có năng lực, kinh nghiệm triển khai dự án.

Khi các dự án này được triển khai đầu tư sẽ sớm hiện thực hóa mục tiêu phát triển KKT Dung Quất theo hướng đô thị xanh, đô thị thông minh. Ông Trường cho rằng, trong tương lai, KKT Dung Quất sẽ hình thành các khu đô thị mới hiện đại, đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, cung cấp các sản phẩm nhà ở, dịch vụ lưu trú, vui chơi giải trí chất lượng, đẳng cấp.

Điều này góp phần sớm hoàn thiện hạ tầng theo định hướng quy hoạch tỉnh, quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa. Từ nay đến năm 2030, Ban Quản lý sẽ hoàn thiện môi trường đầu tư, sản xuất, kinh doanh đặc biệt thuận lợi. Cùng với đó, triển khai một số công trình hạ tầng kinh tế – xã hội quan trọng mang tính động lực và thu hút các nhà đầu tư chiến lược trong và ngoài nước nhằm đẩy nhanh quá trình đô thị hóa trên địa bàn KKT Dung Quất.

Song hành với đó là quá trình hình thành một số đô thị như: đô thị Bình Sơn; đô thị Lý Sơn; đô thị Tịnh Phong. Sau năm 2030, phát triển đồng bộ về công nghiệp; dịch vụ; thương mại; tài chính; văn hóa – xã hội; du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí cao cấp; gắn phát triển kinh tế – xã hội với an ninh quốc phòng.

Để thu hút dòng vốn đầu tư vào lĩnh vực bất động sản, ông Trường cho biết, bên cạnh hành lang pháp lý chặt chẽ, rõ ràng được Chính phủ ban hành áp dụng cho lĩnh vực kinh doanh bất động sản, Ban Quản lý quan tâm và áp dụng nhiều giải pháp khác nhau. Trong đó tăng cường công tác xúc tiến, quảng bá tiềm năng và lợi thế của KKT Dung Quất và các KCN Quảng Ngãi; đầu tư xây dựng và nâng cấp cơ sở hạ tầng giao thông.

Đây là những nỗ lực của chính quyền địa phương trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư, kỳ vọng vào sự phát triển mạnh mẽ của KKT Dung Quất trong thời gian tới. Với những định hướng và giải pháp cụ thể, KKT Dung Quất sẽ sớm trở thành một trong những khu kinh tế trọng điểm của tỉnh Quảng Ngãi.

Thâm Quyến, đặc khu kinh tế của tỉnh Quảng Đông, đang nổi lên như một biểu tượng của làn sóng đô thị hóa công nghệ cao tại Trung Quốc. Với hàng loạt đột phá công nghệ trong lĩnh vực đô thị thông minh, thành phố này đã trở thành một “phòng thí nghiệm” đô thị tương lai, nơi các dịch vụ thông minh đã ăn sâu vào đời sống thường nhật của người dân.

Một trong những đột phá đáng chú ý gần đây là việc Thâm Quyến sẽ khai trương cửa hàng robot 6S đầu tiên trên thế giới vào cuối tháng 7 này. Cửa hàng này sẽ cung cấp các dịch vụ bán, bảo trì và nâng cấp robot, hứa hẹn tạo ra bước ngoặt trong thị trường dịch vụ robot toàn cầu. Không chỉ vậy, Thâm Quyến cũng đang xúc tiến xây dựng khu phố và nhà hát với những trải nghiệm hoàn toàn do robot phục vụ. Du khách có thể trải nghiệm mát-xa bằng robot, châm cứu robot, nếm món bánh kẹp truyền thống kiểu Trung Quốc do robot làm, thưởng thức BBQ do robot phục vụ, thậm chí cả hiệu thuốc vận hành bằng robot.

Những đột phá này đã giúp Thâm Quyến vượt qua 429 thành phố từ 64 quốc gia và vùng lãnh thổ để giành giải thưởng Thành phố thông minh Thế giới 2024 tại Hội nghị Thế giới về thành phố thông minh (SCEWC) tổ chức ở Barcelona, Tây Ban Nha vào tháng 11/2024. Thâm Quyến đã chứng minh năng lực đổi mới toàn diện ở nhiều lĩnh vực như công nghệ, giao thông, năng lượng, môi trường, quản trị, kinh tế, hạ tầng và mức sống người dân.

Hệ thống quản trị thành phố thông qua nền tảng ‘digital twin’ (đô thị song sinh số) là một trong những điểm nổi bật của thành phố. Tính đến cuối năm 2024, Thâm Quyến đã xây dựng kho dữ liệu số gồm 10.000 mô hình thông tin công trình (BIM) của các công trình quan trọng, chia làm 3 phân mục chính và 25 tiểu mục quản trị, với hơn 4.000 dịch vụ dữ liệu. Ứng dụng này đã tạo nên 200 kịch bản điều hành đô thị thực tế.

Thâm Quyến đang hướng tới xây dựng ‘thành phố ba trụ cột’: chính quyền điện tử, kinh tế số và công dân số, mô hình mà chính quyền địa phương đặt mục tiêu hoàn thành vào năm 2025 để trở thành thành phố thông minh mẫu mực toàn cầu. Không chỉ riêng Thâm Quyến, hàng loạt thành phố khác trên khắp Trung Quốc đang chạy đua số hóa đô thị nhằm tối ưu quản trị và nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Một số chuyên gia nhận định rằng việc triển khai rộng rãi các công nghệ đô thị thông minh vẫn đối mặt với không ít thách thức. Tuy nhiên, Thâm Quyến đang thử nghiệm mô hình ‘City in the Cloud’ (Thành phố trên nền tảng đám mây), một hệ sinh thái quản trị hoàn toàn số hóa, nơi dữ liệu từ giáo dục, y tế, giao thông đến thủ tục hành chính đều được kết nối và xử lý tập trung trên nền tảng điện toán đám mây BBC . Điều này cho thấy thành phố đang tích cực tìm kiếm giải pháp để phát triển đô thị thông minh một cách bền vững.

Ngoài ra, các thành phố khác tại Trung Quốc cũng đang tích cực xây dựng đô thị thông minh, tuy nhiên vẫn cần phải cân nhắc các yếu tố như ESG (Environmental, Social and Governance), phát triển bền vững và đảm bảo an toàn dữ liệu cho người dân SDGs . Việc xây dựng đô thị thông minh không chỉ đòi hỏi sự đầu tư về công nghệ mà còn cần sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ thăm Trung tâm R&D về công nghệ cao và chip bán dẫn FPT tại Đà Nẵng

Trong khuôn khổ Lễ khởi động phòng thí nghiệm phục vụ sản xuất công nghệ đóng gói tiên tiến cho vi mạch bán dẫn (Dự án FAB-lab), Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ cùng đoàn công tác đã đến thăm Trung tâm R&D về công nghệ cao và chip bán dẫn FPT, đặt tại Công viên phần mềm Đà Nẵng số 2, ven sông Hàn.

Tại đây, ông Trần Đăng Hoà, Chủ tịch FPT IS – Tập đoàn FPT, đã giới thiệu các giải pháp công nghệ “Make in Vietnam – Made by FPT” đang được nghiên cứu và triển khai tại trung tâm. Bộ trưởng đánh giá cao những nỗ lực nghiên cứu và phát triển công nghệ của đội ngũ chuyên gia FPT, đồng thời động viên cán bộ, kỹ sư tiếp tục phát huy tinh thần đổi mới sáng tạo, đóng góp vào sự phát triển chung của nước nhà.

Bộ trưởng đặc biệt căn dặn các kỹ sư công nghệ FPT phải luôn ghi nhớ chiến lược mà công ty đặt ra, trong đó khẳng định khẩu hiệu “Co-create the Next” – Song hành kiến tạo – là chiến lược đúng đắn, quan trọng của đội ngũ kỹ sư công nghệ cao và chip bán dẫn.

FPT đang tập trung phát triển hệ sinh thái giải pháp trong lĩnh vực công nghệ cao, bao gồm các nền tảng phục vụ chính phủ số, đô thị thông minh, y tế, giáo dục, tài chính – ngân hàng, sản xuất – công nghiệp, cũng như các giải pháp hỗ trợ quản trị dữ liệu và điều hành. Các sản phẩm được tích hợp công nghệ tiên tiến như AI, Big Data… nhằm đáp ứng bài toán đặc thù của từng lĩnh vực và nhu cầu chuyển đổi số sâu rộng của cả khu vực công và tư nhân.

Riêng trong năm 2024, nhiều sản phẩm của FPT đã được tập trung phát triển tại Đà Nẵng – đóng góp trực tiếp vào mục tiêu giải bài toán thực tiễn bằng công nghệ và thúc đẩy sáng tạo nội lực tại địa phương, theo đúng định hướng của Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 136 của Quốc hội.

Chiều cùng ngày, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng có buổi làm việc với Thành ủy, UBND thành phố Đà Nẵng cùng các doanh nghiệp công nghệ tiêu biểu. Tại đây, ông Trần Đăng Hoà, Chủ tịch FPT IS – Tập đoàn FPT, đã đề nghị mong muốn đồng hành Đà Nẵng thúc đẩy phát triển công nghệ cao, hiện thực hóa định hướng Nghị quyết 57.

20 năm trước, FPT đã cùng Đà Nẵng khởi đầu giấc mơ xuất khẩu phần mềm. 20 năm tiếp theo, FPT sẽ viết tiếp giấc mơ AI và chip bán dẫn. Đà Nẵng có đầy đủ các điều kiện lợi thế về hạ tầng, nhân lực cao, chuyên gia Việt kiều từ Silicon Valley (Mỹ) quy tụ. Đặc biệt, thành công nhất của nơi đây chính là sự quan tâm sát sao, lắng nghe và đồng hành của lãnh đạo, chính quyền.

FPT mong muốn cùng Đà Nẵng hiện thực hóa giấc mơ AI và chip bán dẫn. Trước mắt là thiết kế chip chất lượng cao ‘Make in Vietnam’, đủ sức cạnh tranh toàn cầu mà FPT đang làm. Trong vài năm tới, FPT đặt mục tiêu đưa toàn bộ quy trình thiết kế và kiểm thử chip về Đà Nẵng nói riêng và xây dựng hệ sinh thái bán dẫn tại Việt Nam nói chung.

Với kinh nghiệm 37 năm song hành chuyển đổi số tại Việt Nam và khu vực, sở hữu mạng lưới đối tác toàn cầu, FPT cam kết thu hút đối tác và chuyên gia hàng đầu về thành phố, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển công nghệ Make in Vietnam – Make in Đà Nẵng. ‘Chúng tôi tin rằng thành phố Đà Nẵng sẽ không chỉ là trung tâm công nghệ của Việt Nam mà trên cả thế giới’, ông Hoà bày tỏ.

Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Một trong những tín hiệu tích cực là số lượng doanh nghiệp công nghệ số đang gia tăng. Tính đến hiện nay, Việt Nam đã có gần 76.000 doanh nghiệp công nghệ số. Đáng chú ý, trong tháng 5, đã có 739 doanh nghiệp mới thành lập, cho thấy sự quan tâm và tham gia mạnh mẽ của cộng đồng doanh nghiệp vào lĩnh vực này.

Ngày 20/7 vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì phiên họp lần thứ 3 của Ban Chỉ đạo về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06. Tại phiên họp, các đại biểu đã được nghe báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ về tình hình thực hiện Chương trình hành động của Chính phủ trong 6 tháng đầu năm. Theo đó, trong 6 tháng đầu năm, các bộ, ngành, địa phương đã hoàn thành 76/106 nhiệm vụ được giao. Đặc biệt, việc xây dựng thể chế, phát triển hạ tầng, nguồn nhân lực và tài chính cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã đạt được nhiều kết quả tích cực.

Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua 16 dự án luật và 3 nghị quyết, đồng thời ban hành 21 nghị định nhằm tháo gỡ các vướng mắc và thúc đẩy các lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Tính đến nay, cả nước đã có 889 tổ chức nghiên cứu và 858 doanh nghiệp khoa học công nghệ, với hơn 42.000 lao động. Cổng sáng kiến giải pháp khoa học công nghệ và Sàn giao dịch khoa học công nghệ quốc gia đã được khai trương, góp phần kết nối các sáng kiến với thị trường.

Về chuyển đổi số quốc gia, các bộ, ngành, địa phương đã đẩy mạnh triển khai trên các trụ cột: Hạ tầng số, chính phủ số, kinh tế số, xã hội số và đô thị thông minh. Tốc độ mạng di động và cố định của Việt Nam đã tăng mạnh, lần lượt đứng thứ 20 và 26 thế giới. Số lượng trạm 5G đã tăng hơn 4.200 trạm trong 6 tháng đầu năm, với tổng số 12.106 trạm. Hai tuyến cáp quang biển mới đã đi vào hoạt động, tăng gấp đôi dung lượng hệ thống cáp quang biển quốc tế của Việt Nam. Tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình trên tổng hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính đã đạt gần 40% trong tháng 6.

Về kinh tế số, doanh thu 6 tháng đầu năm đạt gần 2,3 triệu tỷ đồng, tăng 21% so với cùng kỳ. Số lượng doanh nghiệp công nghệ số đã tăng lên gần 76.000, với 739 doanh nghiệp mới thành lập trong tháng 5. Tuy nhiên, vẫn còn một số vướng mắc, với 30 nhiệm vụ quá hạn trong số 106 nhiệm vụ được giao.

Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tập trung vào phát triển công nghệ chiến lược và ngành công nghiệp nền tảng trong 6 tháng cuối năm. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm là phủ sóng vùng lõm, thúc đẩy nhanh mạng 5G. Tập đoàn VNPT sẽ khẩn trương hoàn thành cơ sở hạ tầng tại 238 thôn bản lõm sóng trước ngày 31/8 và phát sóng chậm nhất tại 238 thôn bản trong tuần thứ 2 của tháng 9.

Trong cải cách thủ tục hành chính, các bộ, ngành phải rà soát 1.139 thủ tục để cắt giảm hồ sơ, đồng thời đơn giản hóa quy trình, chuyển toàn bộ thủ tục sang hình thức trực tuyến và triển khai đồng bộ tại chính quyền địa phương hai cấp trên Cổng Dịch vụ công quốc gia.