Từ ngày 1/7, nhiều tên gọi cơ quan thuế và chức danh người có thẩm quyền trong lĩnh vực thuế sẽ được thay đổi để phù hợp với việc tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy cơ quan thuế các cấp. Việc này nhằm đảm bảo sự thống nhất và hiệu quả trong quản lý thuế trong bối cảnh sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước.

Cụ thể, tên gọi ‘Chi cục Thuế khu vực’ sẽ được đổi thành ‘Thuế tỉnh, thành phố’, trong khi ‘Đội Thuế cấp huyện’ được đổi thành ‘Thuế cơ sở’. Về chức danh, ‘Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực’ trở thành ‘Trưởng Thuế tỉnh, thành phố’, và ‘Đội trưởng Đội Thuế cấp huyện’ đổi thành ‘Trưởng Thuế cơ sở’.

Một số chức danh khác như Chi cục trưởng Thuế thương mại điện tử và Chi cục trưởng Thuế doanh nghiệp lớn vẫn giữ nguyên. Cục Thuế yêu cầu các Trưởng Thuế tỉnh, thành phố phổ biến và quán triệt đầy đủ các nội dung phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền chính quyền địa phương hai cấp liên quan đến lĩnh vực thuế và quản lý thuế.

Đáng chú ý, thẩm quyền quyết định xóa nợ thuế đối với doanh nghiệp, hợp tác xã có khoản nợ từ 15 tỷ đồng trở lên sẽ do Bộ trưởng Bộ Tài chính quyết định, theo phân quyền của Thủ tướng Chính phủ. Ngoài ra, các thẩm quyền được phân định cho UBND cấp xã tại Nghị định 125/2025 bao gồm quyết định thành lập Hội đồng tư vấn thuế cấp xã, ban hành quyết định cưỡng chế, phối hợp cấp và thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh, hợp tác xã.

Các nội dung sửa đổi, bổ sung để phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp tại Thông tư 40 của Bộ Tài chính. Về Hội đồng tư vấn thuế cấp xã, thành phần của Hội đồng sẽ có sự thay đổi và Trưởng Thuế cơ sở sẽ căn cứ thành phần và danh sách tham gia Hội đồng tư vấn thuế để đề nghị Chủ tịch UBND cấp xã ra quyết định thành lập Hội đồng tư vấn thuế.

Trách nhiệm kiểm tra và tổng hợp báo cáo cũng sẽ được điều chỉnh cho phù hợp với mô hình mới. Thẩm quyền quyết định miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp sẽ được UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ủy quyền cho UBND cấp xã.

Cục Thuế đang tích cực triển khai các nội dung sửa đổi, bổ sung để đảm bảo sự chuyển đổi trơn tru và hiệu quả trong công tác quản lý thuế. Đồng thời, cơ quan thuế cũng tăng cường hỗ trợ và hướng dẫn các địa phương trong việc thực hiện các quy định mới về quản lý thuế.

Trong năm 2025, ngành thuế đang đẩy mạnh chuyển đổi trong cơ chế thuế và hoạt động thanh kiểm tra thuế để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp. Diễn đàn Doanh nghiệp đã có cuộc trao đổi với Bà Nguyễn Thanh Huyền, CPA, CFA, Chuyên gia tư vấn Khách hàng doanh nghiệp – FIDT, thành viên CFA và CPA Australia về những thay đổi này.

Theo bà Huyền, nếu phải chọn từ khóa cho mảng thuế năm 2025, bà sẽ chọn “minh bạch” và “khơi thông”. Mục tiêu của ngành thuế không chỉ là gia tăng thu ngân sách mà còn chuyển hướng sang thúc đẩy minh bạch hóa hoạt động của doanh nghiệp, tạo lập môi trường cạnh tranh lành mạnh và khuyến khích các doanh nghiệp làm đúng, làm chuẩn. Việc này nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển bền vững và đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế.

Hoạt động thanh kiểm tra thuế đang được tái cấu trúc để giảm áp lực cho doanh nghiệp, tập trung vào những doanh nghiệp có biến động bất thường về tỷ suất lợi nhuận hoặc có dấu hiệu chưa minh bạch trong giao dịch liên kết. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro và tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động lành mạnh.

Về phía doanh nghiệp, mức độ sẵn sàng rất khác nhau tùy thuộc vào quy mô, ngành nghề và năng lực quản trị thuế nội bộ. Các rủi ro phổ biến trong quá trình thanh, kiểm tra thuế bao gồm rủi ro từ doanh thu, chi phí, thuế GTGT và giao dịch liên kết. Để quản trị hiệu quả, doanh nghiệp cần thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ thuế từ Ban Giám đốc đến Kế toán trưởng và chủ động tham vấn chuyên gia hoặc cơ quan thuế đối với các giao dịch phức tạp.

Để chuẩn bị cho thanh, kiểm tra thuế, doanh nghiệp cần rà soát và chuẩn hóa hồ sơ chứng từ, chủ động đối chiếu dữ liệu và chuẩn bị hồ sơ giải trình. Việc này giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro và đảm bảo compliance với các quy định của pháp luật.

Cuối cùng, để tối ưu thuế cho doanh nghiệp và người lao động, cần lưu ý đến các vấn đề then chốt như tận dụng tối đa khấu trừ thuế GTGT đầu vào, khai thác ưu đãi thuế TNDN, quản lý chặt chi phí được trừ, giám sát giao dịch liên kết và tối ưu thuế TNCN cho người lao động. Bằng cách đó, doanh nghiệp có thể giảm thiểu nghĩa vụ thuế và tối đa hóa lợi nhuận.

Như vậy, việc chuyển đổi mạnh mẽ trong cơ chế thuế và hoạt động thanh kiểm tra thuế của ngành thuế trong năm 2025 sẽ mang lại nhiều cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp. Các doanh nghiệp cần chủ động và linh hoạt để thích ứng với những thay đổi này và tối ưu hóa hoạt động của mình.

Xem thêm: Diễn đàn doanh nghiệp