Một cuộc chảy máu chất xám đang đe dọa ngành nghiên cứu và giáo dục đại học tại Mỹ, khi hàng trăm nhà khoa học và lao động trình độ cao đang cân nhắc rời bỏ quê hương do lo ngại về các chính sách mới. Nhà sử học Brian Sandberg là một trong số họ, người đã nộp đơn vào chương trình ‘tị nạn khoa học’ của Đại học Aix-Marseille (Pháp) cùng gần 300 nhà nghiên cứu khác.
Ông Sandberg cho biết toàn bộ hệ thống nghiên cứu và giáo dục đại học ở Mỹ đang bị lung lay. Sự bất ổn này bắt nguồn từ việc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS) sa thải 10.000 nhân viên, trong đó có các nhà khoa học từ Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) và Viện Ung thư Quốc gia, cùng với việc cắt giảm ngân sách nghiên cứu.
Một khảo sát gần đây của tạp chí Nature cho thấy hơn 75% trong số 1.600 nhà khoa học Mỹ đang cân nhắc rời đất nước do các chính sách mới. Điều này cho thấy một làn sóng bất an đang lan rộng trong cộng đồng khoa học Mỹ. Các nhà khoa học đang tìm kiếm môi trường làm việc tự do và ổn định ở nước ngoài, đặc biệt là ở Pháp.
Đại học Aix-Marseille (Pháp) đã nhận được hàng trăm hồ sơ từ các viện nghiên cứu danh tiếng như Johns Hopkins, NASA, và các đại học lớn như Columbia, Yale và Stanford. Chủ tịch Đại học Aix-Marseille, ông Éric Berton, cho biết đây là một khoảnh khắc lịch sử, khi các nhà khoa học Mỹ tìm đến Pháp để có không gian tự do nghiên cứu.
Nhiều ứng viên Mỹ yêu cầu giấu tên vì lo ngại bị trả đũa. Các nhà khoa học mô tả một môi trường làm việc đầy bất ổn, khi chính phủ cắt tài trợ và kiểm duyệt nội dung. Một số nhà khoa học khác cũng chia sẻ về khó khăn khi phải từ bỏ sự nghiệp và gia đình để tìm kiếm cơ hội mới.
James, một nhà nghiên cứu khí hậu, cùng vợ đều có tên trong danh sách rút gọn. Ông đối mặt với nguy cơ phải từ bỏ sự nghiệp hàng chục năm ở Mỹ. ‘Tôi biết ơn vì có cơ hội này, nhưng cũng rất buồn vì tôi lại cần đến nó’, ông chia sẻ. Việc rời bỏ quê hương để tìm kiếm môi trường làm việc tốt hơn đang trở thành một xu hướng trong cộng đồng khoa học Mỹ.
Xu hướng này không chỉ diễn ra ở Mỹ, mà còn có thể thấy ở nhiều quốc gia khác. Sự di chuyển của các nhà khoa học và lao động trình độ cao có thể có tác động lớn đến nền kinh tế và xã hội của các quốc gia. Các chính phủ cần phải quan tâm và tìm cách giữ chân các tài năng khoa học của mình.
Tuy nhiên, đối với các nhà khoa học đang cân nhắc rời bỏ quê hương, việc tìm kiếm một môi trường làm việc mới không phải là dễ dàng. Họ phải đối mặt với nhiều thách thức, từ việc xin visa đến việc tìm kiếm chỗ ở và thích nghi với môi trường mới.
Trong bối cảnh này, các trường đại học và tổ chức nghiên cứu tại Pháp đang cố gắng tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà khoa học Mỹ. Đại học Aix-Marseille đã thành lập một chương trình hỗ trợ đặc biệt cho các nhà khoa học Mỹ, bao gồm việc cung cấp chỗ ở và hỗ trợ ngôn ngữ.
Di chuyển đến một quốc gia mới không chỉ là một quyết định khó khăn mà còn là một cơ hội mới. Các nhà khoa học Mỹ đang hy vọng tìm được môi trường làm việc tốt hơn và tự do nghiên cứu tại Pháp. Trong khi đó, các chính phủ và tổ chức nghiên cứu cần phải quan tâm và tìm cách giữ chân các tài năng khoa học của mình.
