Chuyên gia gene về cây trồng: Sự thành công đến từ quyết tâm của lãnh đạo

Trung tâm Công nghệ Sinh học TPHCM – Một Dự án Đầy Tiềm Năng Bị Bỏ Lỡ Vì Tuổi Hưu

TS Nguyễn Quốc Bình, một chuyên gia hàng đầu về nghiên cứu chuyển nạp gene trên cây trồng tại Đại học Laval, TP Québec, Canada, đã quyết định bán hết gia sản và cùng gia đình trở về Việt Nam vào năm 2004. Sự chuyển đổi này được thực hiện theo lời mời của lãnh đạo TPHCM, với mục tiêu chính là xây dựng một Trung tâm Công nghệ Sinh học hiện đại, mang tầm quốc tế và không lạc hậu sau 20 năm.

Sau gần 10 năm xây dựng, Trung tâm Công nghệ Sinh học đầu tiên tại TPHCM đã được thành lập với tổng kinh phí đầu tư lên đến 100 triệu USD. Trung tâm này đã đạt được những thành tựu đáng kể, nghiên cứu và đăng ký bản quyền hàng loạt công trình phục vụ ngành nông nghiệp, thủy sản và sản xuất thuốc. Tuy nhiên, khi Trung tâm đang trên đà phát triển, TS Nguyễn Quốc Bình đã phải về hưu theo luật vào năm 2014, ở tuổi 60.

TS Nguyễn Quốc Bình bày tỏ rằng sự quyết tâm toàn diện của lãnh đạo thành phố là yếu tố then chốt giúp Trung tâm được thành lập. Tuy nhiên, cơ chế và thể chế hiện hành đã không cho phép ông tiếp tục phát triển Trung tâm. Ông bày tỏ kỳ vọng vào sự nghiêm túc thực sự từ những người lãnh đạo thành phố trong việc tái thiết và phát triển Trung tâm.

Theo TS Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, việc thu hút nhân tài từ nước ngoài trở về đòi hỏi một thể chế phát triển nhân tài, chứ không chỉ là chính sách thu hút nhân tài đơn thuần. Thể chế này cần đáp ứng được 3 tiêu chí quan trọng: Trao quyền cho người có năng lực thực sự; Trao cơ chế linh hoạt để họ được thử, được sai và được sửa; Trao niềm tin để họ dám dấn thân và vượt qua sự trì trệ, kìm hãm.

Ông Dũng cho rằng nếu nhân tài vẫn bị trói buộc bởi các quy trình cứng nhắc, nếu quyết định của họ luôn phải ‘xin ý kiến tập thể’ và nếu họ không được bảo vệ khỏi những rủi ro thể chế khi đổi mới thì chẳng có lý do gì để họ ở lại hoặc cống hiến hết mình. Cải cách thể chế nhân tài phải là một phần trong cải cách thể chế quốc gia. Nếu không có tư duy chiến lược và quyết tâm thể chế như vậy thì mọi chương trình dù tốt đến mấy cũng chỉ là ‘vá víu’, không thể tạo nên bước ngoặt thật sự.

…

TS Nguyễn Quốc Bình và các chuyên gia khác hy vọng rằng lãnh đạo thành phố sẽ xem xét và đánh giá lại tầm quan trọng của Trung tâm Công nghệ Sinh học, cũng như cần có những cơ chế và thể chế phù hợp để tiếp tục phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của trung tâm.

Cũng theo TS Nguyễn Sĩ Dũng, để phát triển đất nước, việc thu hút và phát triển nhân tài là một yếu tố quan trọng. Tuy nhiên, cần phải có một môi trường làm việc linh hoạt, cơ chế và thể chế phù hợp để nhân tài có thể phát huy tối đa khả năng của mình.

Trong bối cảnh hiện nay, khi mà đất nước đang cần những đột phá và đổi mới trong nhiều lĩnh vực, thì việc quan tâm và hỗ trợ cho các dự án như Trung tâm Công nghệ Sinh học là hết sức cần thiết. Điều này không chỉ góp phần thúc đẩy sự phát triển của đất nước mà còn khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.